لایسنس به مجوزی اطلاق می‌شود که از طرف شرکت سازنده یا توسعه‌دهنده به کاربران برای استفاده از نرم‌افزار، وسیله، تکنولوژی و غیره اعطا می‌شود. این مجوز معمولاً در ازای پرداخت مبلغی صادر می‌گردد و به کاربر اجازه می‌دهد تا از محصول یا خدمات مورد نظر به صورت قانونی استفاده کند.
تعاریف مختلف لایسنس شامل:
- اجازه انجام یک عمل یا آزادی عمل.
- مجوز قانونی اعطا شده توسط مقامات ذی‌صلاح برای انجام یک شغل یا فعالیت خاص.
انواع لایسنس ها از لحاظ اعتبار
اعتبار لایسنس‌ها معمولا در بازه‌های زمانی متفاوت بوده و کاربران می‌بایست با توجه به نیاز خود هر یک از انواع آن را خریداری و استفاده نمایند. بطورکلی، لایسنس‌ها از نظر مقیاس زمان در دو دسته کلی تقسیم‌بندی می‌شوند که عبارتند از:
- لایسنس زمان دار:
لایسنس‌های زمان‌دار اغلب برای آنتی ویروس‌ها در نظر گرفته می‌شوند. کاربران پس از خرید این نوع لایسنس، برای مدت معینی بر حسب مدت اعتبار لایسنس از آن استفاده کرده و پس از اتمام اعتبار، ملزوم به خریداری یک سریال جدید از لایسنس نرم‌افزار می‌باشند.
- لایسنس مادام العمر:
لایسنس‌های مادام‌العمر همانطور که از نام آن‌ها مشخص است، پس از ثبت نام و رجیستر شدن، بطور دائمی یک نسخه از نرم افزار را فعال می‌کنند؛ این لایسنس همیشگی بوده و تا نسخه بعدی نیازی به هیچ هزینه دیگری نخواهد داشت.
استفاده از لایسنس‌های معتبر به شما امکان استفاده از خدمات پشتیبانی و به‌روزرسانی‌های ارائه شده توسط شرکت سازنده را می‌دهد و امنیت بیشتری را برای نرم‌افزار یا سیستم عامل شما فراهم می‌کند.
لایسنس چیست ؟
امروزه با پیشرفت روزافزون دنیای دیجیتال و اینترنت، اسکریپت و نرم افزارهای مختلفی جهت رفع نیاز کاربران طراحی و به بازار عرضه شده است. در راستای استفاده از این نرم افزارها، وجود لایسنس یا پروداکت کی (Product Key) یکی از معیارهای مهمی است که امنیت، کارایی، به‌روزرسانی و پشتیبانی کمپانی تولیدکننده نرم افزار را برای کاربران فراهم می‌سازد.
بطور خلاصه، لایسنس (license) در لغت به معنای پروانه و در علم كامپيوتر به معنای مجوز استفاده از يک نرم افزار يا سخت افزار می‌باشد. هنگامی که لایسنس معتبر نرم افزار خود را خریداری می‌کنید، از امنیت بهینه‌تر و همچنین امتیازات و تسهیلات بیشتری همچون دریافت جدیدترین آپدیت‌ها از شرکت مقابل برخوردار خواهید شد.
بطورکلی، لایسنس در قالب یک سریال کد از سوی تولیدکنندگان نرم افزار ساخته شده است. در لحظه‌ای که کاربر در حال نصب نرم افزار می‌باشد، یک کادر جهت وارد کردن کد لایسنس جهت فعال سازی ظاهر شده است که نصب ایمن و قانونی نرم افزار را میسر می‌سازد.
حقوق مادی تولیدکنندگان نرم افزار
تمام نرم افزارهایی که روانه بازار می‌شوند، علاوه بر هزینه‌های بسیار زیادی که برای طراحی و تولید آن‌ها از سوی شرکت سازنده مصرف گردیده، سال‌ها زمان و انرژی افراد و تیم‌های پشت پرده این شرکت‌ها به طراحی و توسعه این محصولات اختصاص داده شده است. این افراد، پس از توليد محصول جهت دريافت مزد زحمات خود، در قبال ارائه این نرم افزارها به ديگران، شرایطی را برای دریافت هزینه‌ای از سمت مصرف کنندگان لحاظ می‌کنند؛ این شرایط به گونه‌ای است که امکانات و امتیازات کامل نرم افزار تنها برای افرادی که هزینه مربوطه را پرداخت کرده باشند، قابل دسترس خواهد بود. این مجوز را اصطلاحا با عناوین فعال‌کننده، سند، اجازه نامه و یا بطورکلی لایسنس می‌شناسند.
در نظر داشته باشید که، لایسنس‌ها علاوه بر دریافت هزینه جهت فعال سازی، ممکن است شرایط دیگری را نیز برای کاربران خود اتخاذ کنند؛ به‌عنوان مثال، ممكن است Grant License يک نرم افزار فقط برای افرادی قابل دسترس باشد که مهارت‌های لازم برای استفاده از آن را داشته باشند.
بنابراین یکی از اصلی‌ترین اهداف و حقوق مادی و معنوی شرکت‌های توسعه دهنده نرم افزار و پکیج‌هایی همچون ویندوز و آفیس، پرداخت هزینه‌هایی است که در قالب خرید لایسنس برای استفاده از این محصولات در نظر گرفته شده است. با اینکه در کشورهایی همچون ایران قانون کپی رایت به خوبی رعایت نشده و بسیاری نسخه کرک شده نرم افزار را استفاده می‌کنند، باید در نظر داشت که استفاده از نرم افزارها بدون خریداری لایسنس جرم بوده و پیگرد قانونی دارد!
همچنین باید توجه داشت که پرداخت هزینه برای لایسنس و خرید قانونی یک نرم افزار نه‌تنها موجب می‌شود تا تمامی حقوق شرکت‌های طراح و توسعه دهنده نرم افزار پرداخت شود، بلکه منجر خواهد شد تا از لحاظ حقوق اجتماعی و شعور انسانی، مزد تمام افرادی که زمان و انرژی خود را در گرو تولید این نرم افزارها به میان گذاشته‌اند، ادا شود. در واقع، خرید قانونی نرم افزار از اصلی‌ترین و مهم‌ترین حقوقی است که مصرف کننده در قبال تمامی طراحان و تولیدکنندگان نرم افزار بر عهده دارد.